فصل سوم: معرفی برخی از کنترل های اولیه

ابتدا وارد محیط ویژوال بیسیک 6 شده و گزینه ی Standard.EXE را انتخاب کرده و دکمه ی Open را بزنید. پس از ایجاد پروژه از نوع استاندارد یک فرم و تعدادی عنصر مربوطه مشاهده میشود.اولین و اصلی ترین عنصر در پروژه های استاندارد فرم میباشد بدین معنا که تمامی مراحل برنامه و عناصر بر روی فرم قرار گرفته و یا در آن اجرا خواهند شد. پس همین حالا شما یک پروژه و یک فرم دارید و میتوانید برنامه ی خود را اجرا کنید.

در سمت چپ این برنامه و در نوار ابزار General شما ابزارهایی را مشاهده می کنید از جمله ابزار های متن ، برچسب ، تصویر ، دکمه انتخاب ، دکمه ی رادیویی ، تایمر و … که معادل انگلیسی آن ها به شرح ذیل است:TextBox , Label , PictureBox , Image , CommandButton , OptionButton ….
اگر شما روی هر کدام از موارد بالا دو بار کلیک کنید این اشیاء به روی فرم می آیند و شما می توانید اندازه ، متن ، رنگ ، فونت ، و… را از پنجره سمت راست تغییر دهید.

کلید اجرا در VB کلید تابعی F5 میباشد. جهت اجرای برنامه برنامه با کامپایل کامل از ترکیب دو کلید Ctrl و F5 استفاده نمایید (البته این ترکیب کلیدی در ویژوال بیسیک 8 دارای عملکرد متفاوتی است. شاید معکوس!).

اگر برای اولین بار میخواهید با یک زبان برنامه نویسی شی گرا کار کنید لازم با برخی تعاریف اولیه ی پایه آشنا باشید.

عنصر : به هر یک از عناصری که دارای خاصیت های عمومی و یا منحصر به فرد میباشند و از کلاس ها فراخوانی میشوند عنصر میگویند (در مورد کلاس ها مقاله ی مجزا ارائه خواهد شد). از جمله عناصر در ویژوال بیسیک میتوان به Form ,Command Button , Label, TextBox اشاره داشت.

خصوصیات : هر یک از این عناصر دارای یک سری خواص عمومی (Common Property) و خواص منحصر به فرد (Exclusive Property) هستند. عمومی ترین خصیصه در زبان های شی گرا(OOL) Name یا نام میباشد.

رویداد ها : اکثر عناصر دارای رویداد (Event) میباشند که میتواند برخی از این رویدادها مشترک باشد. تفاوت بین رویداد و خصوصیت این است که رویدادها تنها در زمان اجرای برنامه اجرا میشوند ولی خصوصیات مستلزم اجرای برنامه نیستند. به عنوان نمونه اگر شما نام فرمی را تغییر دهید قبل از اجرای برنامه نیز نام فرم تغییر یافته است (مشروط به اینکه در رویداد نباشد) ولی اگر بخواهیم هنگامی که روی فرم کلیک کنیم دستور و یا دستوراتی اجرا شوند این دستوارات به هیچ وجه قبل از اجرای برنامه قابل فراخوانی نیستند.

نحوه ی انتخاب عناصر بسیار آسان است کافیست روی عنصر مورد نظر یک بار کلیک کنید تا انتخاب شود. همچنین برای دسترسی به بخش کد مربوط به هر عنصر روی آن دابل کلیک کنید.

در ویژوال بیسیک 6 بسیاری از خصوصیات را میتوانیم بدون رفتن به بخش کدنویسی تغییر دهیم که البته در این حالت فقط مقادیر ثابت خواهند بود و در حین اجرا قابل تغییر نخواند برای اینکه در هنگام اجرا تغییر کنند لازم است که کد نویسی کنیم.

اما دسترسی به رویدادها فقط از طریق کدنویسی قابل تغییر هستند و این امکان در VB6 موجود نمیباشد. کسانی که با دلفی کار کرده باشند مشاهده کرده اند که برخی از رویدادها را میتوان بدون رجوع به بخش کد تغییر داد.

حال برای آشنایی اولیه روی فرم موجود کلیک کنید تا انتخاب شود. به بخش خصوصیات رجوع کنید. در اینجا جدولی را مشاهده میکنید با دو ستون. ستون چپ دارای نوشته های ثابتی هستند که این ها در واقع همان نوع خصوصیات عناصر میباشند، در ستون سمت راست مقادیر آن ها وجود دارد که میتوانید آنها را بسادگی تغییر دهید.

میخواهیم نام فرم را تغییر دهیم متن مقابل (Name) را که درحال حاضر Form1 میباشد را پاک کرده و کلمه ی FirstForm را به جای آن بنویسید. و کلید Enter را بزنید به همین سادگی نام فرم شما تغییر کرد. به همین روال میتوانید بقیه ی خصوصیات را تغییر دهید ولی با ارزش متناسب با آن. حال کلید F5 را بفشارید تا برنامه اجرا شود میبینید که نام فرم شما هیچ تغییری نیافته!! چرا؟

در توضیح به این موضوع بر خلاف تصور اولیه نام عناصر با متنی که در ظاهر آنها مانند فرم، برچسب، دکمه و ... دیده میشود هیچ ارتباطی ندارد. نام عناصر برای دسترسی به آنها میباشد که از طریق نام میتوانیم آنها را فراخوانی کنیم و به خصوصیات یا رویداد های آنها دستیابیم. پس دقت کنید که اشتباه نکنید. حال برای پایان اجرای برنامه فرمی را که درحال اجراست ببندید. برای تغییر متنی که در نوار عنوان فرم مشاهده میشود باید خصوصیت دیگری را تغییر دهیم:

خصیصه ی (Caption): Caption یا عنوان همان خصیصه ایست که ما باید تغییر دهیم تا عنوان فرم ما تغییر یابد. پس ابتدا فرم را انتخاب کرده در بخش Properties فرم گزینه ی Caption را یافته و مقدار آن را با Welcome To My FirstForm جایگزین کنید و یا هر متن دلخواه دیگر را قرار دهید. اکنون دوباره برنامه را اجرا کنید (به کمک کلید F5). میبینید که عنوان فرم شما به متنی که در بخش کپشن قرار دادید تغییر یافت.

اکنون چند خصوصیت دیگر را مورد بررسی قرار میدهیم.

BackColor : همان طور که از نامش پیداست رنگ پس زمینه ی فرم را تغییر میدهد، در حالت پیشفرض رنگ پس زمینه ی فرم ، رنگ پس زمینه ی دیگر پنجره های ویندوز است.

Top: موقعیت قرار گرفتن فرم درهنگام اجرا به نسبت از بالای صفحه نمایش را تعیین میکند.

Left: موقعیت قرار گرفتن فرم درهنگام اجرا به نسبت از چپ صفحه نمایش را تعیین میکند.

Icon: آیکون قابل نمایش در نوار عنوان را میتوان انتخاب کرد که این آیکون در صورتی که فرم شما در نوار وظیفه قابل روئیت باشد نیز دیده میشود.

Height: ارتفاع فرم.

Width: پهنای فرم.

که واحد طول و عرض به طور پیش فرض بر حسب Twip می باشد.

تمام این خصوصیات بیان شده برای کنترل های زیر قابل دسترسی می باشد:

1- کنترل TextBox :

از این کنترل معمولا برای وارد کردن یک مقدار خاص توسط کاربر استفاده می شود.

روش دیگری نیز وجود دارد که با استفاده از دستور InputBox می باشد که بعدا توضیح داده می شود.

2-کنترل Label :

از این کنترل معمولا برای نمایش یک متن که قابل تغییر توسط کاربر نباشد استفاده می شود.